Diferencia entre revisiones de «Muit’ é mayor o ben-fazer»

De Cancioneros Musicales Españoles
Saltar a: navegación, buscar
 
Línea 9: Línea 9:
  
 
=== Índice de autoridades: ===  
 
=== Índice de autoridades: ===  
* Muit’ é mais a piadade de Santa Maria
+
* Muit’ é mayor o ben-fazer
 
* Cantigas de Santa María
 
* Cantigas de Santa María
 
* Cantigas de Alfonso X el Sabio
 
* Cantigas de Alfonso X el Sabio
* Cantiga 201
+
* Cantiga 125
 
* Cancionero Cortesano
 
* Cancionero Cortesano
 
* Siglo XIII
 
* Siglo XIII
Línea 23: Línea 23:
 
1
 
1
 
=== Cancioneros: ===
 
=== Cancioneros: ===
* [[Cantigas de Santa María]] nº 201
+
* [[Cantigas de Santa María]] nº 125
 
=== Data: ===  
 
=== Data: ===  
 
Segunda mitad siglo XIII
 
Segunda mitad siglo XIII
 
=== Referencias: ===
 
=== Referencias: ===
* [ PhiloBiblon BITAGAP 3924]
+
* [ PhiloBiblon BITAGAP 3842]
  
* Se encuentra en el [[Códice principal del Escorial]] (nº 201) y en el [[Códice de Florencia]] (nº 2)
+
* Se encuentra en el [[Códice principal del Escorial]] (nº 125), en el [[Códice rico del Escorial]] (nº 125) y en el [[Códice Toledano]] (nº 97)
  
 
== TEXTO ==
 
== TEXTO ==
 
<br />
 
<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer<br />
que quantos pecados óme fazer podería.<br />
+
da Virgen Santa María<br />
 +
que é do démo o poder<br />
 +
nen d' óme mao perfía.<br />
 
<br />
 
<br />
E porên, méus amigos, agora m' ascuitade<br />
+
E desta razôn vos direi un miragre fremos' assaz,<br />
un fremoso miragre, com' aprix en verdade<br />
+
que fezo Santa María por un crérigo alvernaz<br />
que fez Santa María de mui gran pïadade,<br />
+
que ena loar punnava polos muitos bẽes que faz,<br />
que sempre por nós róga a Déus a noit' e día.<br />
+
e rezava por aquesto a sas óras cada día.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
E aqueste miragre fez por ũa donzéla<br />
+
O crérigo maiordomo éra do bispo ben dalí<br />
que éra de gran guisa e apósta e béla<br />
+
da cidad' en que morava el; e éra i outrossí<br />
e que lle prometera de seer sa ancéla<br />
+
ũa donzéla fremosa a maravilla, com' oí,<br />
e de guardar séu córpo ben de toda folía.<br />
+
que a Virgen, de Déus Madre, mui de coraçôn servía.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
Assí o fez gran tempo. Mas o dïabr' antigo,<br />
+
Des i sempre lle rogava que lle mostrass' algũa ren<br />
que de virgĩidade é sempre ẽemigo,<br />
+
per que do démo guardada fosse; e a Virgen porên<br />
a tentou en tal guisa que lle fez por amigo<br />
+
ll' apareceu e lli disse: “Di ‘Ave María’ e ten<br />
fillar un séu padrinno, con que fez drudaría,<br />
+
sempr' en mi a voontade, e guarda-te de folía.”<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
De guisa que foi prenne per sa malaventura<br />
+
Ela fezo séu mandado e usou esta oraçôn:<br />
e ouve del un fillo, mui béla creatura;<br />
+
mai-lo crérigo que dixe lle quis tal ben de coraçôn,<br />
e pois que o viu nado, creceu-ll' ên tal tristura,<br />
+
que en toda-las maneiras provou de a vencer; mais non<br />
que o matou mui tóste como mollér sandía.<br />
+
podo i acabar nada, ca oír nono quería.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
Pois que o ouve mórto, non soub' aver recado<br />
+
Daquesto foi mui coitado o crérigu', e per séu saber<br />
de partir-se do feito, mas tornou no pecado<br />
+
fez ajuntar os dïabos e disse-lles: “Ide fazer<br />
e ar fez outro fillo; e lógo que foi nado,<br />
+
com' éu a donzéla aja lógu' esta noit' en méu poder;<br />
mató-o; ar fez outro que pos per esta vía.<br />
+
senôn, en ũa redoma todos vos ensserraría.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
Pois séus tres fillos ouve mórtos a malfadada<br />
+
Daquelo que lles el disse ouvéron todos gran pavor,<br />
per consello do démo, foi ben desasperada<br />
+
e foron aa donzéla e andaron-ll' a derredor;<br />
que per ren que fezésse nunca ja perdõada<br />
+
mais nada non adobaron, ca a Madre do Salvador<br />
de Déus nen de sa Madre seer non podería.<br />
+
a guardava en tal guisa que ren non ll' empeecía.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
E creceu-ll' ên tal coita, que ouve tal despeito<br />
+
Quand' entenderon aquesto, lóg' ao crérigo sen al<br />
de si que dun cuitélo se feriu eno peito;<br />
+
se tornaron, e el disse: “Como vos vai?” Disséron: “Mal;<br />
e non morreu do cólbe, ca non foi a dereito,<br />
+
ca tan muito é guardada da Virgen Madr' esperital,<br />
pero caeu en térra, ca mui mal lle doía.<br />
+
que o que a enganasse mui mais ca nós sabería.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
E que morress' aginna fez cousa muit' estranna;<br />
+
O crérig' outra vegada de tal guisa os conjurou<br />
ergeu-se mui correndo e pres ũa aranna<br />
+
que ar tornaron a ela, e un deles tan muit' andou<br />
e comeu-a tan tóste; mas non éra tamanna<br />
+
que a oraçôn da Virgen lle fezo que se ll' obridou;<br />
nen tan empoçõada en com' ela quería.<br />
+
e ao crérigo vẽo o démo con alegría,<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
E pois viu que por esto ja mórte non preséra,<br />
+
Dizend': “O que nos mandastes mui ben o per recadei éu,<br />
foi comer outra grande empoçõad' e féra,<br />
+
e oi mais de a averdes tenno que non será mui gréu.”<br />
con que inchou tan muito que a morrer ouvéra.<br />
+
E o crérigo ll' ar disse: “Tórna-t' alá, amigo méu,<br />
E jazend' en tal coita, muito se repentía<br />
+
e fais-me como a aja, senôn, lógo morrería.”<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
Do mal que feit' ouvéra e diss': “Ai Grorïosa,<br />
+
E o démo tornou tóste e feze-a lógu' enfermar,<br />
non cates com' éu sõo pecador e astrosa,<br />
+
e ena enfermidade fez-la en tal guisa maiar<br />
nen sofras que me pérça, mas sei-me pïadosa<br />
+
que séu padre e sa madre a querían porên matar;<br />
e guarda-me do démo e da sa gran perfía.<br />
+
mai-lo crérigo das mãos muit' aginna lla tollía.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
Entôn a Virgen santa ll' apareceu de chão<br />
+
E entôn atán fremoso o crérigo lle pareceu<br />
e polo córpo todo foi-lle tragend' a mão,<br />
+
que a poucas d' amor dele lógo se non enssandeceu,<br />
e tornou-llo tan fresco, tan fremos' e tan são<br />
+
ca o démo, de mal chẽo, en tal guisa a encendeu<br />
como nunca mais fora, e assí a guaría,<br />
+
que diss' entôn a séu padre que lógo se casaría<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
Dizend': “E non te nembra que prometud' ouvéste<br />
+
Con aquel crérigu'. E disse a sa madre que manamán<br />
de tẽer castidade, mas pois nona tevéste?<br />
+
por el lógo envïasse e chamassen un capelán<br />
Mais se te ben partires deste mal que fezéste,<br />
+
que lles as juras fezésse; senôn, soubéssen ben de pran<br />
perdõar-ch-á méu Fillo, ca éu t' ajudaría.<br />
+
que lógu' entôn con sas mãos ant' eles se mataría.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 
<br />
 
<br />
Quando ll' est' ouve dito, foi-se; e mui guarida<br />
+
Outro día de mannãa fezéron lógu' eles vĩir<br />
ficou assí a dona, e tan tóste saída<br />
+
o crérigu'; e el de grado vẽo i e foi-lles pedir<br />
fez dalí e pres orden, u acimou sa vida<br />
+
sa filla por casamento, e prometeu-lles sen falir<br />
tan ben, por que dos santos foi en sa companía.<br />
+
que lle daría en arras gran requeza que avía.<br />
Muit' é mais a pïadade de Santa María...<br />
+
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
E disso: “Casemos lógo.” Mas diss' o padre: “Non, mais cras<br />
 +
che darei onrradamente mia filla, e tu seerás<br />
 +
come en logar de fillo; e se éu morrer erdarás<br />
 +
mui grand' algo que éu tenno, que gannei sen tricharía.” <br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
Os esposoiros juntados foron lógo, com' apres' ei,<br />
 +
e outro día mannãa casaron; mais, que vos direi?<br />
 +
Porque pelo démo fora, a Madre do muit' alto Rei<br />
 +
do Céo mui grorïoso lógo lle-lo desfazía.<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
E por partir este feito oíd' agora o que fez:<br />
 +
O crérigo que disséra sempre sas óras, essa vez<br />
 +
obridou-xe-lle a nõa; mais la Reínna de gran prez<br />
 +
fezo que a sa eigreja fosse, como ir soía.<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
E u estava rezando, pareceu-ll' a Madre de Déus<br />
 +
e disso-ll': “Aquí que fazes? ca ja tu non éras dos méus<br />
 +
vassalos nen de méu Fillo, mais és dos ẽemigos séus,<br />
 +
dïabos, que che fezéron começar est' arlotía<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
Que con esta mia crïada cuidas casar, pero me pes,<br />
 +
que ja sé eno taamo, toda ben cobérta d' alfrês.<br />
 +
Esto non será dest' ano, per bõa fé, nen deste mes;<br />
 +
mais leixa esta loucura e tórna-t' a crerezía.<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
E éu farei ao bispo que venna por ti lóg' acá,<br />
 +
e di-ll' esto que che dixe, e el ben te consellará<br />
 +
como non pérças ta alma; e senôn, Déus se vingará<br />
 +
de ti por quanto quisische do démo sa companía.”<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
Foi-s' entôn a Virgen santa aa donzéla, alí u<br />
 +
dormía, e disso: “Maa, com' ousas aquí dormir tu<br />
 +
que és en poder do démo, e mi e méu Fillo Jesú<br />
 +
te 'scaecemos mui tóste, louca, maa e sandía?”<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
A donzéla disse lógo: “Sennor, o que vos aprouguér<br />
 +
farei mui de bõa mente; mais este, de que soon mollér,<br />
 +
com' o leixarei?” (diss' ela). Diss' a Virgen: “A-che mestér<br />
 +
que o leixes e te vaas meter en ũa mongía.”<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
A novia s' espertou lógo chorando, e esto que viu<br />
 +
diss' ao padr' e à madre; des i mercee lles pediu<br />
 +
que lógu' en un mõesteiro a metessen, per com' oiu<br />
 +
dizer aa Virgen santa, que casar non lle prazía.<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
E o bispo chegou lógo, e disso-lle o novio: “Fól <br />
 +
soon de que casar quige, mai-lo démo, que sempre sól<br />
 +
fazer mal aos que ama, m' enganou; e porên mia pról<br />
 +
é que lógo monge seja en algũa abadía.”<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
<br />
 +
Desta guisa acordados foron os novios, como diz<br />
 +
o escrito; e o bispo, que nom' avía Don Fiíz,<br />
 +
ambos los meteu en orden por prazer da Emperadriz<br />
 +
do Céo mui grorïosa, e foron i todavía.<br />
 +
Muit' é maior o ben-fazer...<br />
 +
 
  
  
Línea 127: Línea 196:
 
=== Enlaces: ===
 
=== Enlaces: ===
 
* [http://bdh.bne.es/bnesearch/detalle/200519 BIBLIOTECA DIGITAL HISPÁNICA (BIBLIOTECA NACIONAL DE ESPAÑA)]
 
* [http://bdh.bne.es/bnesearch/detalle/200519 BIBLIOTECA DIGITAL HISPÁNICA (BIBLIOTECA NACIONAL DE ESPAÑA)]
* [http://www.cantigasdesantamaria.com/csm/201 Cantigas de Santa Maria for Singers]
+
* [http://www.cantigasdesantamaria.com/csm/125 Cantigas de Santa Maria for Singers]
* [http://csm.mml.ox.ac.uk/index.php?p=poemdata_view&rec=201 Centre for the Study of the Cantigas de Santa Maria of Oxford University]
+
* [http://csm.mml.ox.ac.uk/index.php?p=poemdata_view&rec=125 Centre for the Study of the Cantigas de Santa Maria of Oxford University]
* [ PhiloBiblon BITAGAP 3924]
+
* [ PhiloBiblon BITAGAP 3842]
  
 
=== Audios resaltados ===
 
=== Audios resaltados ===
* [http://open.spotify.com/track/1Serme7ITqjryVFpMjyQIH Martin Best Ensemble]
+
*  
 
=== Otros Audios ===
 
=== Otros Audios ===
 
*  
 
*  

Revisión del 17:51 7 ene 2015


FICHA DE LA OBRA

Observación General

Índice de autoridades:

  • Muit’ é mayor o ben-fazer
  • Cantigas de Santa María
  • Cantigas de Alfonso X el Sabio
  • Cantiga 125
  • Cancionero Cortesano
  • Siglo XIII

Autor del texto

La autoría no esta clara. Ver observación en Cantigas de Santa María

Autor música:

La autoría no esta clara. Ver observación en Cantigas de Santa María

Voces:

1

Cancioneros:

Data:

Segunda mitad siglo XIII

Referencias:

  • [ PhiloBiblon BITAGAP 3842]

TEXTO


Muit' é maior o ben-fazer
da Virgen Santa María
que é do démo o poder
nen d' óme mao perfía.

E desta razôn vos direi un miragre fremos' assaz,
que fezo Santa María por un crérigo alvernaz
que ena loar punnava polos muitos bẽes que faz,
e rezava por aquesto a sas óras cada día.
Muit' é maior o ben-fazer...

O crérigo maiordomo éra do bispo ben dalí
da cidad' en que morava el; e éra i outrossí
ũa donzéla fremosa a maravilla, com' oí,
que a Virgen, de Déus Madre, mui de coraçôn servía.
Muit' é maior o ben-fazer...

Des i sempre lle rogava que lle mostrass' algũa ren
per que do démo guardada fosse; e a Virgen porên
ll' apareceu e lli disse: “Di ‘Ave María’ e ten
sempr' en mi a voontade, e guarda-te de folía.”
Muit' é maior o ben-fazer...

Ela fezo séu mandado e usou esta oraçôn:
mai-lo crérigo que dixe lle quis tal ben de coraçôn,
que en toda-las maneiras provou de a vencer; mais non
podo i acabar nada, ca oír nono quería.
Muit' é maior o ben-fazer...

Daquesto foi mui coitado o crérigu', e per séu saber
fez ajuntar os dïabos e disse-lles: “Ide fazer
com' éu a donzéla aja lógu' esta noit' en méu poder;
senôn, en ũa redoma todos vos ensserraría.”
Muit' é maior o ben-fazer...

Daquelo que lles el disse ouvéron todos gran pavor,
e foron aa donzéla e andaron-ll' a derredor;
mais nada non adobaron, ca a Madre do Salvador
a guardava en tal guisa que ren non ll' empeecía.
Muit' é maior o ben-fazer...

Quand' entenderon aquesto, lóg' ao crérigo sen al
se tornaron, e el disse: “Como vos vai?” Disséron: “Mal;
ca tan muito é guardada da Virgen Madr' esperital,
que o que a enganasse mui mais ca nós sabería.”
Muit' é maior o ben-fazer...

O crérig' outra vegada de tal guisa os conjurou
que ar tornaron a ela, e un deles tan muit' andou
que a oraçôn da Virgen lle fezo que se ll' obridou;
e ao crérigo vẽo o démo con alegría,
Muit' é maior o ben-fazer...

Dizend': “O que nos mandastes mui ben o per recadei éu,
e oi mais de a averdes tenno que non será mui gréu.”
E o crérigo ll' ar disse: “Tórna-t' alá, amigo méu,
e fais-me como a aja, senôn, lógo morrería.”
Muit' é maior o ben-fazer...

E o démo tornou tóste e feze-a lógu' enfermar,
e ena enfermidade fez-la en tal guisa maiar
que séu padre e sa madre a querían porên matar;
mai-lo crérigo das mãos muit' aginna lla tollía.
Muit' é maior o ben-fazer...

E entôn atán fremoso o crérigo lle pareceu
que a poucas d' amor dele lógo se non enssandeceu,
ca o démo, de mal chẽo, en tal guisa a encendeu
que diss' entôn a séu padre que lógo se casaría
Muit' é maior o ben-fazer...

Con aquel crérigu'. E disse a sa madre que manamán
por el lógo envïasse e chamassen un capelán
que lles as juras fezésse; senôn, soubéssen ben de pran
que lógu' entôn con sas mãos ant' eles se mataría.
Muit' é maior o ben-fazer...

Outro día de mannãa fezéron lógu' eles vĩir
o crérigu'; e el de grado vẽo i e foi-lles pedir
sa filla por casamento, e prometeu-lles sen falir
que lle daría en arras gran requeza que avía.
Muit' é maior o ben-fazer...

E disso: “Casemos lógo.” Mas diss' o padre: “Non, mais cras
che darei onrradamente mia filla, e tu seerás
come en logar de fillo; e se éu morrer erdarás
mui grand' algo que éu tenno, que gannei sen tricharía.” 
Muit' é maior o ben-fazer...

Os esposoiros juntados foron lógo, com' apres' ei,
e outro día mannãa casaron; mais, que vos direi?
Porque pelo démo fora, a Madre do muit' alto Rei
do Céo mui grorïoso lógo lle-lo desfazía.
Muit' é maior o ben-fazer...

E por partir este feito oíd' agora o que fez:
O crérigo que disséra sempre sas óras, essa vez
obridou-xe-lle a nõa; mais la Reínna de gran prez
fezo que a sa eigreja fosse, como ir soía.
Muit' é maior o ben-fazer...

E u estava rezando, pareceu-ll' a Madre de Déus
e disso-ll': “Aquí que fazes? ca ja tu non éras dos méus
vassalos nen de méu Fillo, mais és dos ẽemigos séus,
dïabos, que che fezéron começar est' arlotía
Muit' é maior o ben-fazer...

Que con esta mia crïada cuidas casar, pero me pes,
que ja sé eno taamo, toda ben cobérta d' alfrês.
Esto non será dest' ano, per bõa fé, nen deste mes;
mais leixa esta loucura e tórna-t' a crerezía.
Muit' é maior o ben-fazer...

E éu farei ao bispo que venna por ti lóg' acá,
e di-ll' esto que che dixe, e el ben te consellará
como non pérças ta alma; e senôn, Déus se vingará
de ti por quanto quisische do démo sa companía.”
Muit' é maior o ben-fazer...

Foi-s' entôn a Virgen santa aa donzéla, alí u
dormía, e disso: “Maa, com' ousas aquí dormir tu
que és en poder do démo, e mi e méu Fillo Jesú
te 'scaecemos mui tóste, louca, maa e sandía?”
Muit' é maior o ben-fazer...

A donzéla disse lógo: “Sennor, o que vos aprouguér
farei mui de bõa mente; mais este, de que soon mollér,
com' o leixarei?” (diss' ela). Diss' a Virgen: “A-che mestér
que o leixes e te vaas meter en ũa mongía.”
Muit' é maior o ben-fazer...

A novia s' espertou lógo chorando, e esto que viu
diss' ao padr' e à madre; des i mercee lles pediu
que lógu' en un mõesteiro a metessen, per com' oiu
dizer aa Virgen santa, que casar non lle prazía.
Muit' é maior o ben-fazer...

E o bispo chegou lógo, e disso-lle o novio: “Fól 
soon de que casar quige, mai-lo démo, que sempre sól
fazer mal aos que ama, m' enganou; e porên mia pról
é que lógo monge seja en algũa abadía.”
Muit' é maior o ben-fazer...

Desta guisa acordados foron os novios, como diz
o escrito; e o bispo, que nom' avía Don Fiíz,
ambos los meteu en orden por prazer da Emperadriz
do Céo mui grorïosa, e foron i todavía.
Muit' é maior o ben-fazer...



MEDIATECA

Partituras

Midis

Discografía:

Enlaces:

Audios resaltados

Otros Audios

Videos resaltados:

Otros Videos: