Por dereito ten a Virgen
Sumario
FICHA DE LA OBRA
Observación General
Índice de autoridades:
- Por dereito ten a Virgen
- Cantigas de Santa María
- Cantigas de Alfonso X el Sabio
- Cantiga 175
- Cancionero Cortesano
- Siglo XIII
Autor del texto
La autoría no esta clara. Ver observación en Cantigas de Santa María
Autor música:
La autoría no esta clara. Ver observación en Cantigas de Santa María
Voces:
1
Cancioneros:
- Cantigas de Santa María nº 175
Data:
Segunda mitad siglo XIII
Referencias:
- Se encuentra en el Códice principal del Escorial (nº 175) y en el Códice rico del Escorial (nº 175)
TEXTO
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade,
que sobr' el se tórn' o dano de quen jura falssidade.
Desto direi un miragre de gran maravill' estranna
que mostrou Santa María por un roméu d' Alemanna
que a Santïago ía, que éste padrôn d' Espanna,
e per Rocamador vẽo a Tolosa a cidade.
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
El sobre toda las cousas amava Santa María,
e porên muit' ameúde lle rogava e dizía
que o d' oqueijôn guardasse e séu fillo que tragía,
Pois que Madr' éra de Cristo, que é Déus en Trĩidade.
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
E pois entrou en Tolosa, foi lógo fillar pousada
en casa dun grand' erége, non sabend' end' ele nada;
mas quando o viu a gente, foi ende maravillada
e disséron ao fillo: “Dest' albérgue vos quitade.”
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
O erége, que muit' éra chẽo de mal e d' engano
e que muitas falssidades fazía sempre cad' ano,
porque aquel óme bõo non se fosse del sen dano,
fillou un vaso de prata alá en sa poridade
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
E metê-o eno saco do fillo; e pois foi ido,
foi tan tóste depós eles, metendo grand' apelido
que lle levavan séu vaso de prata nóv' e bronido;
e poi-los ouv' acalçados disse-lles: “Estad', estade!”
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
Os roméus, quand' esto viron, foron ên maravillados,
ca viron vĩir o baile con séus ómẽes armados
que os prendeu, e tan tóste foron ben escodrunnados,
atá que o vas' acharon no saqu', esto foi verdade.
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
Tan tóste que o acharon, o erége que séu éra
jurou por aquele vaso e que llo furtad' ouvéra
o moço que o tragía; e a jostiça tan féra
foi de sanna, que tan tóste diss': “Este moç' enforcade.”
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
Os séus ómẽes crüées muit' aginna o fezéron
e da coita de séu padre sól mercee non ouvéron;
e depois que o na forca ante séus ollos poséron,
el acomendou-ll' a alma aa Sennor de bondade.
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
E el foi-s' a Santïago, u avía prometudo;
e depois aa tornada non lle foi escaeçudo
d' ir u séu fillo leixara mórto, que fora traúdo,
e foi-o muito catando, chorando con pïadade.
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
E u el assí chorava, diss' o fillo: “Óme bõo,
padre, e non vos matedes, ca de cérto vivo sõo;
e guarda-m' a Virgen santa, que con Déus sée no trõo,
e me sofreu en sas mãos pola sa gran caridade.”
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
Quando viu aquel coitado que séu fill' assí falava,
foi correndo a Tolosa e ao baile chamava,
e ar chamou muita gente, que alá sigo levava
que vissen séu fillo vivo, que fora por crüeldade
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
Pósto na forca e mórto; mas non quis a Virgen santa,
que aos maos abaixa e aos bõos avanta,
e o sofreu en sas mãos que non colgou da garganta.
E disse: “Amigos, ide tóste e o descolgade.”
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
Foron-se lógu', e con eles foi séu padre o cativo
con coita d' aver séu fillo; e des que llo mostrou vivo,
decendêrono da forca, e un chorar tan esquivo
fazían todos con ele, que mestér ouv' i: “Calade!”
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
E pois se calad' ouvéron, contou-lles todo séu feito
com' estedéra na forca tres meses todos a eito,
u a Virgen o guardara, e a verdade do preito
lles disse, rogando muito: “O erége mi chamade,
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
Que ascondeu no méu saco o vaso per que prendesse
éu mórte crúa e maa; porên non quis que morresse
a Virgen Santa María, mas guisou-mi que vivesse;
e porende as loores deste feit' a ela dade.”
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
E lógo toda a gente envïaron a Tolosa
polo eréj'; e pois vẽo con sa cara vergonnosa,
soubéron del a verdade e mórte perigoosa
lle déron dentr' en un fógo, dizendo-ll': “Aquí folgade.”
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
Esta jostiça tan bõa a Madre do Josticeiro
fez por aquel óme bõo mui leal e verdadeiro,
que lle déu séu fillo vivo, e o eréj' usureiro
ar fez que prendesse mórte qual buscou por sa maldade.
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
E por aquest', ai, amigos, demos-lle grandes loores
que sempr' acórr' os coitados e parç' aos pecadores,
e a todos faz mercees, a grandes e a mẽores;
e porend' os séus miragres tan nóbres muito loade.
Por dereito ten a Virgen, a Sennor de lealdade...
MEDIATECA
Partituras
Midis
Discografía:
Enlaces:
- BIBLIOTECA DIGITAL HISPÁNICA (BIBLIOTECA NACIONAL DE ESPAÑA)
- Cantigas de Santa Maria for Singers
- Centre for the Study of the Cantigas de Santa Maria of Oxford University
- PhiloBiblon BITAGAP 3926